Vermaak in de 17e eeuw

De volksfeesten uit de 16e eeuw waren er ook in de 17e eeuw met vergelijkbare attracties en producten. Wel werd het aanbod uitgebreider met bijvoorbeeld specerijen (kaneel, nootmuskaat, peper), chocolade, tabak en chinees porselein. Vaak waren deze producten alleen betaalbaar voor de welgestelden, hoewel je voor één of enkele stuivers al wel een mok chocoladedrank of portie snuiftabak kon kopen.

In het centrum van Amsterdam kon je prima uit eten. Vanaf 5 stuivers voor een eenvoudige maaltijd tot 1 gulden voor een compleet diner met drank. Overdag kon je koffie, thee en chocolade drinken in één van de tientallen koffiehuizen voor 1 stuiver. Desgewenst gezoet met suiker en aangelengd met melk voor 2 duiten extra. Voor 4 duiten kreeg je er een gestopte pijp bij. s’ Avonds kon je vertier zoeken in een van de vele speelhuizen. Daar kon je drinken, dansen, sjansen en kaarten. En vaak ging sjansen meer in de richting van prostitutie. Eén van de beroemdste en chicste speelhuizen was het Hof van Holland op de Zeedijk. Bier werd hier geserveerd in luxe flesjes van maar liefst 3 stuivers per fles. De dames van plezier waren vaak jonger en knapper dan de hoeren op straat. Je betaalde wel 1,5 gulden voor hun diensten, terwijl een straathoer 1 tot 2 schellingen rekende. In de armere en slechtere wijken soms zelfs maar 3 of 4 stuivers. Braver vertier kon je vinden in de schouwburg. Aanplakbiljetten verkondigden wat er te zien was. Een gewoon kaartje kostte 6 stuivers of een schelling. Een kaartje op het balkon kostte 10 stuivers en voor 3 gulden kreeg je een loge. De winst van de schouwburg kwam overigens ten goede aan het Burgerweeshuis en het Oude Mannen en Vrouwenhuis.

Ook populair was de Hortus in de Plantage. Een bijzondere artsenij tuin met een internationaal vermaarde collectie van planten en bomen, inclusief een tropische collectie in een kas. Toegang 4 stuivers, inclusief les in medicinale plantkunde. Bij toeristen waren ook de tuchthuizen populair, zoals het rasphuis voor de mannen en het spinhuis voor de vrouwen. Voor slechts 2 stuivers kon men alcoholisten, prostituees en dievegges bewonderen. Voor hetzelfde bedrag had men toegang tot het dolhuis, waar onhandelbare veroordeelden en psychiatrische patiënten zaten.