Voeding in de 20e eeuw
In de eerste helft van de 20e eeuw werden markten nog steeds voornamelijk gehouden op straten en pleinen, maar werden ze steeds meer gereguleerd door de overheid. Er werden hygiëne eisen opgesteld voor de verkoop van verse producten en er werden voorschriften opgesteld voor het verpakken en etiketteren van producten. Daarnaast werden er in deze periode meer overdekte markthallen gebouwd, waardoor markten het hele jaar door konden plaatsvinden. Het boodschappenlijstje begin 20e eeuw zag er als volgt uit:
- Een pond aardappelen: 2 tot 4 cent
- Een pond uien of kool: 4 tot 6 cent
- Een pond sperziebonen of tomaten: 20 tot 40 cent
- Een pond brood: 3 tot 6 cent
- Een pond rijst: 5 tot 10 cent
- Een liter melk: 6 tot 8 cent
- Een liter bier: 10 tot 15 cent
- Een fles Franse wijn: vanaf 65 cent. Voor 105 cent had je al een mooie fles.
- Een pond kabeljauw: 15 tot 25 cent
- Een pond kaas: 20 tot 40 cent
- Een pond boter: 30 tot 50 cent
- Een pond suiker: 30 tot 50 cent
- Een pond koffie: 30 tot 60 cent
- Een pond vlees: 40 tot 90 cent, afhankelijk van soort en kwaliteit
- Een ons peper: ongeveer 20 cent
- Een pond thee: 60 tot 80 cent
Gezicht op de Markt te Middelburg, Gebroeders van Straaten, ca. 1900. Online collectie Rijksmuseum
Prijzen werden in de eerste decennia van de 20e eeuw wel snel hoger. Kon je rond 1900 nog een kilo kaas kopen voor 40 cent, In 1915 was dat gestegen tot ruim een gulden.
In de tweede helft van de 20e eeuw veranderde de rol van de markt als verkoopplaats van dagelijkse benodigdheden. Supermarkten en winkelketens namen een steeds groter deel van de verkoop van dagelijkse boodschappen over, waardoor de vraag naar markten afnam. Tegelijkertijd bleven markten wel belangrijk als plaatsen voor de verkoop van verse producten, zoals groenten, fruit, vis en bloemen. Prijzen liepen snel op in de 20e eeuw. Halverwege de eeuw waren de prijzen al ongeveer:
- Een pond aardappelen: 10 tot 20 cent
- Een pond groenten: 10 tot 25 cent
- Een pond brood: 0,20 tot 0,30 gulden
- Een liter melk: 0,15 tot 0,25 gulden
- Een liter bier: 25 tot 50 cent.
- Een pond rijst: 0,50 tot 1,00 gulden
- Een pond suiker: 0,50 tot 1,00 gulden
- Een pond koffie: 50 tot 75 cent
- Een pond thee: 80 cent tot 1 gulden
- Een ons peper: 1 tot 1,50 gulden
- Een pond kabeljauw: 50 cent tot 1 gulden
- Een pond kaas: 1,00 tot 1,50 gulden
- Een pond boter: 1,50 tot 2,50 gulden
- Een pond varkensvlees: 1,50 tot 2,50 gulden
- Een pond rundvlees: 2,50 tot 3,50 gulden
viskraam op de markt in de Ten Kate straat in Amsterdam, 1968. Stadsarchief Amsterdam