18e eeuw. Verlichting, Wetenschap & Schellingen
dubbele wapenstuiver 1718 uit West-Friesland
De 18e eeuw was een periode van verandering en contrasten in de Nederlanden. Terwijl de gloriedagen van de Gouden Eeuw vervaagden, werd het land geconfronteerd met economische uitdagingen en politieke instabiliteit. De Republiek verloor haar dominantie in de internationale handel en conflicten met andere Europese machten verzwakten haar positie. Tijdens deze periode ontstonden echter ook nieuwe intellectuele bewegingen, zoals de Verlichting, die de nadruk legden op rede, kennis en vrijheid van denken. Maar daardoor ontstond ook meer kritiek op bestaande sociale en politieke structuren. Dit in combinatie met een lastige economische periode en politieke verdeeldheid leidde tot politieke en sociale onrust met uiteindelijk de Franse Revolutie.
De Zuidelijke Nederlanden bleven een ‘buitenpost’ van Spanje. In 1700 overleed de kinderloos gebleven Spaanse koning Karel II en na wat strubbelingen kwamen de zuidelijke Nederlanden in 1713 in Oostenrijks bezit en werden het de Oostenrijkse Nederlanden. De prijzen bleven deze eeuw stijgen. Een ongeschoolde arbeider was met zijn gezin soms meer dan driekwart van het inkomen kwijt aan het kopen van brood en eenvoudig voedsel!
In Zeeland waren de Zeeuwse dukaten van 52 stuivers populaire munten. Je had ook halve, kwart en achtste dukaten. Die laatsten werden Pietjes genoemd en waren 6,5 stuivers waard. Hieraan danken de Pietjeswagens hun naam. Pietjeswagens waren rijtuigen tussen Middelburg en Vlissingen en men betaalde voor een ritje één Pietje.
Na de Franse revolutie in 1789 kwamen de Zuidelijke Nederlanden in opstand tegen de Oostenrijkse overheersing. In 1795 verklaarde de nieuwe Franse Republiek de oorlog aan de Oostenrijkse monarchie. De Oostenrijkse Nederlanden werden bij Frankrijk ingelijfd en de Fransen veroverden ook de Republiek. Stadhouder Willem V vluchtte naar Engeland en de Republiek werd onder de naam Bataafse republiek een vazalstaat van de Franse republiek.
In de 18e eeuw was er sprake van enige economische stabiliteit en groei in Nederland, vooral in de steden. Dit was een contrast met de 17e eeuw, die werd gekenmerkt door oorlogen en conflicten, zoals de Tachtigjarige Oorlog en de Engelse Oorlogen, die economische ontwrichting veroorzaakten. De arbeidsomstandigheden bleven in de 18e eeuw echter zwaar en onzeker. Veel arbeiders werkten lange uren in werkplaatsen en fabrieken. Kinderarbeid was ook gebruikelijk. De inkomens bleven deze eeuw ongeveer gelijk, terwijl de prijzen langzaam stegen. Het was daarmee een eeuw van grote sociale ongelijkheid en economische onzekerheid voor velen, vooral voor de armste lagen van de samenleving.
Monetair gezien was de 18e eeuw een rustige eeuw. Stedelijke munthuizen waren gesloten en de gulden was de standaard. Zie ook de pagina Muntgeld en koopracht in de 18e eeuw.
In de 18e eeuw bleef de markt de plek om goederen te kopen en te verkopen. Zie ook de pagina Voedingsmiddelen in de 18e eeuw.
Door een groeiende belangstelling voor mode en een toenemende vraag naar luxere kleding, namen de prijzen toe. Zie ook de pagina Kleding in de 18e eeuw.
De stedelijke ontwikkeling zette deze eeuw verder door. Huizen die men zoal kon huren staan op de pagina Wonen in de 18e eeuw.
Er kwamen meer kanalen en geplaveide wegen, waardoor reizen per boot of koets beter mogelijk werd. De meeste mensen konden dit echter nog steeds niet betalen en gingen vaak lopend. Zie ook pagina Reizen in de 18e eeuw. Om te kunnen overnachten ontstonden steeds meer herbergen die bovendien meer comfort gingen leveren. Zie ook pagina Overnachten in de 18e eeuw.
De beroepen van timmerman en dokter werden steeds professioneler in de 18e eeuw. Op de pagina's Timmerman in de 18e eeuw en Dokter in de 18e eeuw worden deze beroepen nader beschreven en hoe hun inkomsten en uitgaven er konden uitzien.
Ook in de 18e eeuw waren er volksfeesten, jaarmarkten en kermissen. Zie ook de pagina Vermaak in de 18e eeuw.
Meer informatie, voorbeelden en overzichten staan in het boek "Zeven Eeuwen Zilvergeld In De Nederlanden"